Onder het begrip ‘duurzaamheid’ wordt vaak gedoeld op de ecologische duurzaamheid, welke zich richt op het gebruik, behoud en beheer van natuurlijke grondstoffen ten behoeve van toekomstige generaties; hierbij wordt vaak gewezen naar de zogenaamde ‘Brundtland’ definitie van duurzame ontwikkeling, m.n. ‘een ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen’ (Our Common Future, VN Comissie Brundtland, 1987). Duurzaamheid gaat niet enkel over de schaarste van de hulpbronnen in termen van grondstoffen, maar ook over de opnamecapaciteit van de atmosfeer en de natuurlijke omgeving, het goed functioneren van ecosystemen, alsook het welzijn van de bewoners. De essentie van duurzaam draait dus om de vraag ‘kunnen we hier zo mee doorgaan, is dit ‘vol te houden’.

Het concept legt een duidelijke verbinding tussen economie, milieuvraagstukken en sociale problematiek, en wordt vaak schematisch voorgesteld door drie overlappende cirkels die de drie hoofddomeinen weerspiegelen (vaak ook uitgedrukt als de drie P’s: ‘People-Planet-Profit’). Bij duurzame ontwikkeling is er sprake van een evenwicht tussen ecologische, economische en sociale belangen.

Figuur: Schematische voorstelling van de aspecten voor duurzame ontwikkeling, zoals voorgesteld door de Brundtland commissie (Global Reporting Initiative)

Het begrip duurzaamheid is niet meer weg te denken, maar toch leidt dit in de praktijk (nog) niet tot meer duurzame projecten. Te veel projecten richten zich op korte termijn, wat haaks staat op de lange termijnvisie die onontbeerlijk is om ‘duurzaamheid’ te bereiken.

Duurzaamheid laat zich momenteel immers nog moeilijk vertalen/praktisch invoeren. De hierboven beschreven duurzaamheidsaspecten moeten hiervoor uitgewerkt worden in criteria en indicatoren waaraan de ecologische en economische haalbaarheid als de sociale impact van een bepaald product of systeem kan worden afgetoetst.  De ontwikkeling van duurzaamheidscriteria en -indicatoren die relatief eenvoudig te bepalen zijn is dan ook de sleutel tot duurzame ontwikkeling. Wat de productie en inzet van biomassa betreft, is er momenteel nog geen consensus over de te hanteren duurzaamheidscriteria en -indicatoren. Dit wordt verder besproken onder het luik duurzaamheid biomassa.