Bij de opzet en ontwikkeling van een ECP zoeken de initiatiefnemers naar mogelijke biomassastromen, toepassingen en geschikte processen. Bijpassende processen zijn onder andere:

• in kaart brengen van de specifieke lokale/regionale situatie bijvoorbeeld in de vorm van een SWOT analyse (inclusief beschikbaarheid van biomassa en afzetmogelijkheden);
• in kaart brengen van huidige en innovatieve technische mogelijkheden;
• in kaart brengen van vraag naar energie en eventueel andere biobased producten;
• ideeën genereren op basis van bovengenoemde punten;
• samen met regionale bedrijven en technologie leveranciers aanvullende kansrijke kansen verkennen (inclusief mogelijke nieuwe bronnen voor biomassa en innovatieve afzet/verwaarding van de producten);
• stakeholder-dialogen met andere belanghebbenden;
• varianten voor ECPs te ontwerpen en optimaliseren, en vervolgens duurzaamheidseffecten en economische haalbaarheid te schatten.

Als vooraf nog geen locatie bekend is, dan ligt het voor de hand de eerste stappen voor meerdere alternatieve locaties uit te voeren (bijvoorbeeld scan naar aanbieders biomassa, mogelijke afnemers en geschikte bedrijfslocaties).
Bij het praktisch ontwikkelen van een ECP komen aanvullende kwesties aan de orde, zoals financiering (bijvoorbeeld door één van de betrokken bedrijven en/of samen met investeerders die op zoek zijn naar duurzame projecten) en organisatie van de samenwerking een ECP (waarbij met name de mate van centrale sturing naar voor komt). Daarbij geldt bijvoorbeeld dat de voordelen van clustering ook in financiële voordelen voor alle partijen moet resulteren.