Het implementatieproces van een biomassa ECP kan lang zijn en verloopt niet altijd even optimaal. Bij elke stap kan een technisch en economisch haalbaar project vertraagd of zelfs afgewezen worden. Daarom werd in het ECP project een stapsgewijze procedure voorgesteld om de kans op acceptatie te maximaliseren. Hoewel elk van de vijf cases vertrok vanuit een specifieke lokale situatie, evalueerde elke case naar deze tien stappen om te komen tot een business plan. We merken hierbij ook op dat het voorgestelde proces eveneens toegepast kan worden in andere projecten met een lokaal karakter.

Figuur: tien stappen procedure om te komen tot een ECP business plan

(1) De eerste stap in het proces is het identificeren van een optimale locatie. Vaak wordt initieel een groter gebied in overweging genomen en wordt op basis van ervaring en gevoel hieruit een specifieke locatie geselecteerd. Een gedetailleerde analyse van elke locatie is immers niet mogelijk. Toch kan via de macro-screening een meer onderbouwde keuze gemaakt worden (zoals toegepast in Belgisch Limburg). Er moet natuurlijk voldoende aandacht geschonken worden aan de bereikbaarheid van de site om de nodige biomassa aan te voeren.

(2) De tweede stap is de start van een meer gedetailleerde screening die uitgevoerd zal worden in de locatie of het gekozen gebied uit stap 1. Eerst worden lokale stakeholders geconsulteerd om meer ondersteuning te verkrijgen. Zo worden bijvoorbeeld lokale overheden en industrie gecontacteerd om hen enerzijds op de hoogte te stellen van de ideeën en anderzijds om hun interesse na te gaan. Afhankelijk van het doel van een overleg kan een andere vorm gekozen worden. 

(3) In de derde stap wordt een inventarisatie van de lokale biomassastromen gemaakt. Voor een biomassa ECP is het belangrijk dat deze regionaal beschikbaar en momenteel moeilijk afzetbaar zijn. De belangrijkste biomassabronnen voor een ECP kunnen onderverdeeld worden in vier categorieën: afval, landbouw, bos en industrie.

(4) Naast de biomassa-inventarisatie uit stap 3, wordt in stap 4 een inventarisatie gemaakt van de lokale energievraag. Belangrijk binnen een biomassa ECP is de valorisatie van warmte die voortkomt uit een aantal conversieprocessen. Elektriciteit kan steeds op het net geïnjecteerd worden, maar voor warmte is het veel moeilijker om deze zo efficiënt mogelijk af te zetten.
Het resultaat van de vorige twee stappen is een goede inventarisatie van de potentiële biomassa en zijn bio-energie potentieel en van de lokale warmtevraag en/of aanbod.

(5) In de vijfde stap wordt getracht om een match te vinden tussen het lokale biomassa potentieel en de lokale energievraag/aanbod. Er wordt gezocht naar de optimale uitwisseling van bio-energie en materiaal stromen, zowel binnen een ECP als tussen een ECP en zijn omgeving.

(6) Vervolgens wordt in de zesde stap een klankbordgroep samengesteld uit lokale, geïnteresseerde partijen die een actieve rol willen spelen in de realisatie van een biomassa ECP. De keuze van deze partijen is erg belangrijk doordat zij in het vervolg van het traject een grote impact zullen hebben bij het nemen van beslissingen.

(7) Na het opstellen van de klankbordgroep, worden in de volgende stap een beperkt aantal biomassa ECP concepten opgesteld in samenspraak met deze klankbordgroep. De concepten zijn gebaseerd op de informatie die verzameld werd in de eerdere stappen (beschikbare biomassa, lokale energievraag, ...).

(8) Door de klankbordgroep worden de voor hen meest interessante concepten gekozen en kunnen een aantal scenario’s opgesteld worden. Dit zijn varianten op de basisconcepten. Hierdoor eindigt deze stap met opnieuw een breder aantal mogelijkheden.

(9) In stap negen wordt elk scenario onderworpen aan een techno-economische evaluatie om na te gaan welke technisch en economisch het meest interessant is. Op basis van deze resultaten kan een scenario gekozen worden voor verdere implementatie en zal de laatste stap van de procedure doorlopen worden. Het aantal opties wordt in deze stap opnieuw sterk gereduceerd.

(10) Tot slot moet voor het gekozen scenario nagegaan worden wat de rol van de verschillende partijen zal zijn. Verder moet nagedacht worden over het communicatieplan met de omgeving. Het belang van dit communicatieplan mag niet onderschat worden. Zelfs in deze fase van het proces kan als gevolg van een lokaal protest, het implementatieproces nog falen. Het resultaat van deze laatste stap is een volledig ontwikkeld businessplan waarvoor de techno-economische haalbaarheid nagegaan werd en dat opgenomen kan worden door investeerders.

Zoals aangegeven, wordt in het implementatieproces vertrokken vanuit een breed aantal opties om te werken naar een beperkt aantal potentiële concepten. Daarna verbreedt het aantal mogelijkheden opnieuw door het definiëren van scenario’s. Tot slot wordt dit aantal opnieuw sterk gereduceerd tot een of een beperkt aantal business cases. Wanneer we dit visueel gaan voorstellen, bekomen we de vorm van een vis, zoals weergegeven in bovenstaande Figuur. Belangrijk is dat tijdens het hele implementatieproces de communicatie met de stakeholders goed opgevolgd wordt zodat de kans op acceptatie van het bekomen business plan, groter is. Dit kan via verschillende communicatiemethoden bereikt worden, bijvoorbeeld één-op-één overleg, stuurgroep, presentaties,… Echter heeft dit ook tot gevolg dat tijdens elke fase van het proces als gevolg van nieuwe informatie, opnieuw een stap teruggezet moet worden. Bovendien kunnen sommige stappen parallel uitgevoerd worden.